Portakal Yetiştiriciliği, Portakal Nasıl Yetişir

Portakal Hangi Bölgede Yetişir: Güney Anadolu, Doğu Karadeniz (Rize çevresi), Akdeniz çevresinde, Ege Bölgesi’nde Aydın civarında ve sıcaklık ortalaması 23° ila -3°C arasında olan yerlerde yetişir.

Portakal ağaçları, genellikle turunç ağacı anaçlarının istenen portakal çeşitlerine aşılanmasıyla üretilmektedir. Uzun ömürlü, çokyıllık pek değerli ve üretken bir ağaç olan portakalın fidanlarının, ilk karşılaşılan üreticiden, çeşit ve niteliği belirlenmeden satın alınması yanlış bir davranış olur. Bunun yerine inanılır ve güvenilir fidan üreticilerinden, çeşidi belli ve sağlıklı fidanları almak gerekir.

Tüp içinde ilkbaharda satılan bu fidanları, hava sıcaklığı yükselip de toprak sıcaklığı 13 dereceye vardığında, bahçemizde açılacak 30-35 cm. genişlik ve derinlikte ocaklara dikmeliyiz. Ocak aralığı Vaşington çeşidi için 7 m. ve yafa ile valensiya çeşitleri için 8 m. olmalıdır.

İklim İsteği: Tüm turunçgiller gibi, portakal ağacının da önde gelen isteği, sıcak iklimli bir yerde yetiştirilmektir. Portakal ağacının yetiştirildiği yerde sıcaklığın -2 derecenin altına düşmemesi iyi olur. Çünkü -9 derecenin altına düşen sıcaklıklarda ağaç donar ve ölebilir. Dayanamadığı en yüksek sıcaklıklar ise, 45 derece ve üzeridir.

Portakal ağaçlarının gelişme sıcaklığı 12 derecede başlar, ortalama 23 derece, gelişmenin en hızlı gerçekleştiği sıcaklıktır. 37-39 derecelerde, portakal ağaçlarının gelişmesi durur. Soğuk ve sıcak esen rüzgârlar da portakal ağaçlarını kötü yönde etkiler. Yörede esen hâkim rüzgârlara karşı rüzgârkıran kurulması doğru olur. Ayrıca portakal ağaçları, bulundukları yerin havasının nem oranından da etkilenir. Düşük nem oranlı hava da portakal ağaçlarının gelişimini ve ürün verimini kötü yönde etkiler.

Toprak İsteği: Tüm turunçgiller gibi, portakal ağaçları en iyi; bol humuslu, derin, süzek (suyu iyi akıntılı) kumlu-tınlı, tınlı ya da killi-tınlı topraklarda yetiştirilir, iyice derinlere inen köklerinin oksijen gereksinimi fazla olduğundan portakal ağacı kesinlikle ağır topraklarda yetiştirilmemelidir. Portakal ağacının yetiştirildiği yerde taban suyunun yüzeyden 1,5 m. aşağıda olması gerekir. Aksi takdirde toprakta drenaj işlemi yapılmalıdır. Toprağın kirecine karşı da duyarlı olan portakal ağaçları için en uygun toprak pH’ı 5,5-6 olmalıdır.

Toprak İşleme: Tüm turunçgiller gibi, portakal ağaçlarının çok derine inen kökleri vardır. Ama, kök yapısının %90′ı 0-90 cm. derinlikteki yüzlek toprak tabakasındadır. Bu nedenle toprak işlemesi 10 cm. derinliğe kadar yapılmalı ve ağaçların kökleri kesinlikle parçalanmamalıdır. Bahçenin ilkbahardan başlayarak yılda dört kez 15-20 gün aralarla çapalanması yeterli olur. Yabani ot mücadelesi böyle çapalamalarla sağlandığı gibi ot öldürücü (herbisit) ilaçlarla da yapılabilir.

Sulama: Tüm turunçgiller gibi, portakal ağaçlarının da yıllık su gereksinimi toprak, iklim ve ağacın gelişmesine bağlı olarak 800-1.000 mm. arasında değişir. Sulama dönemi olan nisan ortaları ile ekim ortasındaki yedi aylık sürede, havaların çok sıcak ve kurak olduğu zamanlarda ağaçlara toplam 600-700 mm. su verilmesi gerekir.

Sulama yetersiz yapılırsa ağaç su bulabilmek için köklerini toprakta yayar. Gelişimi yavaşlar, ürün verimi ve niteliği düşer. Aşırı sulamadaysa kökler havasız kalacağından kök çürüğü hastalığı oluşur. Gene ağacın meyve verimi ve niteliği düşer. Portakal ağacının sulama zamanının gelip gelmediği en kolay şöyle anlaşılır: Ağacın yaprakları akşam saatlerinde güneş batmadan önce solgunluk gösteriyor ve gece canlanıyorsa sulama zamanı gelmiş demektir.sifalibitkileriniz.com Öğle zamanında meydana gelen geçici solgunluğa aldanmamalıdır.

Gübreleme: Tüm turunçgiller gibi, hepyeşil portakal ağaçları da topraktan çok fazla besin kaldırdığından gübreye gereksinimleri çok olur. Ağaçlara, bulunduğu ortam, yaş ve gelişmelerine uygun ve dengeli gübreleme yapmak için bütün bu faktörlerin ortak etkisini ortaya koyan yaprak ve toprak analizleri uygulanmalı, buna göre verilecek azotlu, fosfatlı ve potaslı kompoze fenni gübre miktarları saptanmalıdır. Ayrıca eksikliği duyuluyorsa ağaçlara magnezyum, demir, mangan ve çinko da verilmelidir. Portakal ağaçlarına, bu mineral gübrelerden başka 2-3 yılda bir, iyi yanmış çiftlik gübresi verilmesi de büyük yarar sağlar.

Budama: Tüm turunçgiller gibi, portakal ağaçlarına da şekil ve ürün budamaları uygulanır ve genellikle ağaçlara yuvarlak bir biçim verilir. Şekil budaması, ağaçların ürünlenmesiyle başlar. Turunçgillerden olan ağaçların budanması ustalık isteyen bir iştir. Bunun için budamanın, portakal ağaçlarını iyi tanıyan kişiler tarafından uygulanması olumlu sonuçlar verir. Ağaçlarda kurumuş, kırılmış, ezilmiş, hastalanmış, yaralanmış ve berelenmiş, yaşlanmış dallar kesilip çıkarılmalıdır. Obur dalların da ayıklanıp çıkarılması gerekir.

Hasat: Tüm turunçgiller gibi, portakal ağaçları da çeşitlerine göre sonbahardan başlayıp kış sonlarına kadar, meyveler tam olgunlaştıkça hasat edilir. Hasatta, meyveler elle tutulup sapı bükülerek koparılır ya da daha iyisi keskin bir makasla kesilir. Hasat sırasında kesinlikle dal uçları kırılmamalı; meyve toplama işi açık, kuru, güneşli ve ılık havalarda yapılmalıdır. Meyvelerin üzerinde çiy ve kırağı varsa bunların kuruması beklenmelidir.

Hastalık ve zararlılarıyla mücadele: Portakal ağaçlarına dadanan zararlı ve hastalıklarla, en yakın tarım kurumuna başvurularak tavsiyeleri alınıp uygun koruma ilaçları kullanılarak zamanında, eksiksiz ve aksatılmadan mücadele sürdürülmelidir.