Brokoli Yetiştiriciliği

Brokolinin anavatanının Akdeniz Bölgesi olduğu kabul edilmektedir. Yeşil renkli olgunlaşmamış çiçek taslakları oluşturan brokoli çeşitlerine calabrese adı verilmektedir. Calabrese sözcüğü İtalya’da bir bölgenin adı olup bir çok araştırıcı, brokolinin anavatanının İtalya olduğunu bildirmektedir.

İklim isteği
Brokolinin sebze olarak değerlendirilen olgunlaşmamış yeşil çiçek tomurcukları yaz aylarındaki kurak ve sıcak havalardan, kış aylarındaki kurak ve sıcak havalardan olumsuz yönde etkilenir. Sıcak havalarda bitkinin gelişmesi iyi olsa bile sebze olarak değerlendirilen olgunlaşmamış çiçek tomurcukları normal bir gelişme göstermez., gevşek yapılı sürgünler oluşur, hasattan birkaç saat sonra çiçek tomurcuklarında pörsüme olur. Yaz aylarında ve ortalama hava sıcaklığının 20 °C’nin üzerinde olduğu yerlerde brokoli yetiştiriciliği ekonomik olmamaktadır. Bitkiler vegetatif devrede ise don tehlikesinden fazla etkilenmezler. Sebze olarak değerlendirilen kısımlar hasat olgunluğuna gelmiş ise hafif donlardan bile zarar görürüler, çiçek tomurcukları kahverengi renk alır ve çürürler.

Brokklolinin gelişimi ve sebze olarak değerlendirilen kısımları üzerine gün uzunluğunun etkileri kesin olarak bilinmemektedir. Aşırı olmayan yağış brokolinin gelişimi ve kalitesi üzerinde olumlu etki yapar.

Kuraklık brokolinin olgunlaşmamış çiçek taslakları üzerine olumsuz etki yaparak taçların lifli ve kalitesiz olmasına neden olur.

Toprak İsteği
Brokoli toprak istekleri bakımından çok seçici bir bitki değildir. Ancak gevşek ve besin maddelerince fakir toprakları sevmez. Organik maddelerce zengin topraklar brokoli yetiştiriciliği için elverişlidir.

Fakir topraklar kompost yada organik maddelerle zenginleştirilmelidir. Gerektiğinde kireç verilmelidir. Ağır bünyeli çok iyi su tutan ve pH değeri 6.5’dan yukarı olan topraklarda yetiştiricilik yapılmamalıdır.

Toprak hazırlığı, ekim, dikim ve bakım işleri
Brokolinin üretim şekli lahana ve karnabahara çok benzer. Ülkemzide son yıllarda brokolinin üretimi ve tüketimi hızlı bir şekilde artmaktadır. Brokoli tohumları lahana ve karnabaharda olduğu gibi temmuz ve ağustos aylarında fide yetiştirme tavalarına ekilir. Fide yetiştirme yerlerinin hazırlanması, tohum ekimi, kültürel işlemler, esas yetiştirme yerlerinin hazırlanması, fidelerin dikimi ve hasada kadar yapılan kültürel işlemler lahana ve karnabaharda olduğu gibidir.

Fideler esas yetiştirme yerlerine dikilirken bitkiler arası mesafe çok önemlidir. Çeşitlerin erkenci veya geçci oluşu, hasatta olgunlaşmamış ana (= tepe) çiçek taslakları yada yaprak koltuklarından çıkan yan sürgünlerin hasat edilip edilmeyeceğine göre dikimde uygulanacak bitkiler arası mesafeler değişmektedir. Erkenci çeşitler daha küçük bitkiler oluşturduklarından bitkiler arası mesafe azaltılmalıdır.

Sadece olgunlaşmamış ana çiçek taslaklarının hasadı düşünülüyorsa bitkiler arası mesafeler azaltılmalıdır. Bitkiler arası mesafeler arttığında olgunlaşmamış çiçek taslaklarının saplarında koflaşma görülmektedir. Bitiler arası mesafe eşitlerin gelişme özellikleri ve ekolojik koşullara bağlı olarak değişir. Brokoli yetiştiriciliğinde en yüksek verim 45×30 cm mesafelerle yapılan dikim sıklıklarından elde edilmiştir.

Gübreleme
Brokoli topraktan karnabahara göre daha fazla besin maddesi kaldırır. Brokoli yetiştiriciliğinde bir dekar alana 15-20 kg N, P2O5 ve 20-22 kg K2O verilmelidir. Azotlu gübrenin yarısı K2O ve P2O5’in tamamı dikimle birlikte Disk-Harrow altına, geri kalan azot ise olgunlaşmamış ana çiçek taslakları hasat edildikten sonra bitkinin yaprak izdüşümüne verilmelidir.

Bor ve molibden eksikliği bitkilerin olumuz yönde etkiler. Molibden eksikliğinde yaprak ayası küçülür.

Olgunluk Hasat ve Depolama
Brokolide hasat olgunlaşmamış çiçek taslakları üzerinde bulunan küçük çiçek gözleri açılmadan önce yapılır. Çiçek sürgünlerinin iyi geliştiği dönem hasat için en uygun dönemdir. Hasatta gecikme olursa çiçek taslakları açılır, çiçeklenme başlar ve sebze olarak değerlendirilen kısımlar odunlaşır ve lezzeti azalır. Önce ana (=tepe) çiçeksürgünleri hasat edilir. Bazı çeşitlerde hasat edilen ilk ana çiçek sürgünü karnabahara benzer.

Ana çiçek sürgünleri hasat edildikten sonra ilerleyen dönemde yaprak koltuklarından yan çiçek sürgünleri gelişir. Bu sürgünler hasat olgunluğuna geldiğinde bıçakla kesilerek hasat eidlirler. Ana ve yan çiçek sürgünleri hasat olgunluğuna geldiğinde düzenli olarak kasat edilmelidir. Hasat bitkinin tamamının bir defada kesilmesi şeklinde de yapılabilmektedir.sifalibitkileriniz.com Hasat edilen sürgünlerin boyları 10-15 cm, ağırlıkları ise hasat edilen sürgünlerin büyüklüklerine bağlı olarak değişir.

Ana sürgünlerin ağırlıkları 100-600 gram, yan sürgünlerin ise 10-50 gram arasında değişmektedir. Hasat olgunluğuna gelmiş brokoli bitkileri Şekil 19’da görülmektedir. Hasat edilen olgunlaşmamış çiçek sürgünleri ya hemen değerlendirilmeli yada 1-5 °C’de muhafaza edilmelidir. Sürgünler bu sıcaklık koşullarında ve polietilen torbalarda 3 veya 4 gün süre ile tazeliklerini koruyabilirler.

Verim
Dekara verim hasat şekline, çeşide, dikim sıklığına ve yetiştirme şartlarına bağlı olarak ortalama 2000-3000 kg arasında değişmektedir.