Fidan aşılama, Aşı ile üretiminde bir bitkinin bir parçasına başka bir bitki ile bir araya getirilerek kaynaşmasıdır. Aşılamada önemli olan aşı olacak ağaç ile aşılacak ağacın birbirine olan kambiyumunun çakıştırılmasıdır. Aşı ile anaç olan ağaç yan altlık sistemi ile, kalem dediğimiz gövde ve tacı geliştirir. Kıymetli ve verimli ürünler elde etmek yada üretimi çok zor olan bitki türlerini elde etmek için kullanılır.
Aşılamada dikkat edeceğimiz önemli konularının başında seçtiğimiz anaç ve aşılanacak türün birbirine uyuşması önemlidir. Anaç fidanlar kaliteli olmalıdır. Özellikle tohumdan üretilmiş olan fidanlar olması önemlidir. kalemler ise türlerin sağlıklı olanlarından alınmalıdır. Özellikle taze olmaları gerekir. Kalemler buzlu polietilenli torbalarda taşınmalıdır. Soğuk hava depolarında bir süre muhafaza edilmelidir. Bütün aşı kalemleri 0 derecenin altında olan zamanlarda alınmalıdır. Yaprağını döken bitkilerde yaprak dökümü sonrasında kalemler alınmalıdır ve soğuk hava depolarında saklanmalıdır.
Kalemler doğal güneş ışığında yetişmiş normal ve kuvvetli gelişen sürgünlerden alınır. Kalemler aynı yıl ekilen sürgünlerden yada bir yaşındaki sürgünlerden alınmalıdır.
Fidan aşılamada aşı çeşitleri;
- Göz yani tomurcuk aşısı,
- Sürgün göz aşısı,
- Uyuyan durgun göz aşısı,
- Kalem aşısı,
- Bindirme aşısı,
- Yanaştırma kenar yan aşısı,
- Yandan sivriltme aşısı,
- Kakma aşısı,
- Yarma aşı,
- Beslemeli yandan yanaştırma aşısı gibi.
Uyuyan göz aşısı hariç bütün göz aşılarında aktif durumda olan anaç alınacak birey uyanık durumda olur ise yapılır. Kalem aşılar için ise alınan bireyler uyanmadan önce alınır ve temiz poşetlerde soğuk hava depolarında saklanır. Anaç fidanlar uyandığında aşılama olur. Aşılar uygulanırken kullanılan yöntemler, T yöntemi ve Çentik aşıdır.
Çentik aşı yöntemi kullanılan ağaçlar;
- Dutlar,
- Güller,
- Akçaağaçlar,
- Karaağaç,
- Ceviz,
- Ihlamurdur.
Çentik yönteminde özellikle ceviz ağacında büyük başarı sağlanır. Çentik aşı yönteminde anaç ağacın gövdesinden yukarıdan aşağı doğru bir dilim kabuk çıkarılır ve tomurcuk aşı yöntemi ile kelem yerleştirilir. oldukça hızlı bir yöntemdir.