Trabzon Hurması Yetiştiriciliği
Anavatanı Çin olan Trabzon hurması dünyada yetiştiriciliği; ılıman iklim kuşağında yer alan ülkelerde yapılmaktadır. Türkiye’de Trabzon hurması yetiştiriciliği çok eski yıllardan beri yapılıyor olmasına karşın, gerek üretim ve gerekse pazarlama açısından henüz istenilen düzeye ulaşamamıştır. Ülkemizde, illerin yarıdan fazlası Trabzon hurması yetiştiriciliği yapmasına rağmen yıllık üretim 15.000 tona ulaşabilmiştir.

Trabzon hurması subtropik iklim meyve türü olmasına karşın, kışın yaprağını dökerek -12 oC hatta bazı çeşitlerde -18 oC’ye kadar olan düşük sıcaklıklara dayanabilmektedir.

Hurmanın tüketimine baktığımızda taze ve kurutularak kullanıldığını görmekteyiz.

Taze tüketimde, buruk olmayan (tanensiz) çeşitler sert iken yenilebilmektedir. Buruk olan çeşitler ise yeme olgunluğuna getirilip buruklukları giderildikten sonra tüketilebilmektedir.

Hurmanın meyve iriliği 50-300 gr arsında değişmektedir. Hatta 350 gr kadar da çıkabilmektedir. Meyve şekilleri çeşitlere göre konik, yuvarlak ve basık şekillerde olabilmektedir.

Trabzon hurmaları dikimden 3-4 yıl sonra verime başlamakta, 7 yaşından sonra tam verime yatmaktadır.

Elazığ’ın Keban ilçesinde kayısı ve cevizden sonra en fazla yetiştirilen ürün olarak “Trabzon Hurması” dikkati çekiyor.

Aa muhabirinin aldığı bilgiye göre, Fırat Nehri yanında bulunması, konumunun bölgeye göre deniz seviyesinden daha düşük olması nedeniyle farklı tarımsal ürünlerin yetiştirilmesine imkan sağlayan Keban’da, Trabzon Hurması yetiştiriciliği ilgi görüyor.

1990 yıllarda akraba ziyareti için Adapazarı ve Kahramanmaraş’a giden bazı Kebanlıların ilçeye fidesini getirerek yetiştirdiği Trabzon Hurması, ilçede kayısı ve cevizden sonra en fazla yetiştirilen ürün olarak dikkati çekiyor. Arazi şartlarının sarp olduğu ve ortalama kişi başı arazi miktarının 5,4 dönüm olduğu ilçede, bin 150 ağaçta Trabzon Hurması yetiştiriliyor.

Keban’da ‘kapama’ olarak tabir edilen bir ürüne yönelik bahçeler dışında vatandaşların kendilerine ait küçük bahçelerde bir veya ikişer ağaçta yetiştirdikleri ürünlerden olan Trabzon Hurması, ilçe ve il merkezinde pazar sıkıntısı yaşamıyor. Hurmanın kilosu, 1-1,5 liradan satılıyor.

Adapazarı’ndan 1990 yılında Keban’a 2 fide getirerek hurma yetiştiriciliğine başlayan Sait Bilgin, Aa muhabirine yaptığı açıklamada, Adapazarı’nda gördüğü Trabzon Hurması’nın Keban’da da olacağı düşüncesiyle 2 fide getirip diktiğini söyledi.

Bilgin, şunları söyledi:

“Ürün olunca daha sonraki yıllarda İskenderun’dan da 10 fide daha getirerek diktim. Keban’ın iklimine yabancılık çekmeyen Trabzon Hurmasını benden gören üreticiler, İskenderun ve Adana bölgesinden fide getirterek ekmeye başladılar ve böylece Keban’da Trabzon Hurması yaygınlaştı. Trabzon Hurması, bugün kayısı ve cevizden sonra ilçede üretilen üçüncü mahsul oldu. Şu anda gayet güzel ürün alıyoruz. Ürünü satmakta bir sıkıntı yaşamıyoruz.”

Aynı yıl Keban’a Kahramanmaraş’tan 10 fide getiren üretici Mehmet Tatar da o yıl bir akraba ziyareti için gittiği Kahramanmaraş’ta böyle bir ürünün yetiştiğini görünce, “Kahramanmaraş’ta olan hurma Keban ilçesinde niye olmasın?” düşüncesiyle 10 tane fide getirip diktiğini söyledi.

Bunu gören komşularının da bu üründen yetiştirmeye başladıklarını anlatan Tatar, “İlçede yetişen bir meyve türüne sahip olduk” dedi.